Seçim öncesi konut fiyatlarındaki artış, hem kredilerdeki durgunluk ve sınırlama hem de yabancı tercihi üzerinden çok tartışıldı. Ancak başta İstanbul olmak üzere büyükşehirlerde daha şiddetli hissedilen konut veya konut krizi, konut ve kira fiyatlarındaki artış o kadar kapsayıcı ki parti seçimi kazandı. Konut fiyatlarındaki artış sadece yabancılar, arsa ve maliyetlerle açıklanamazken, kiralardaki artışın sadece bariz kısımlarını etkilemekle birlikte bunun demografik sorunlar yarattığı da göz ardı edilemez. Konut balonunu içeren analizleri sizler için derledik.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı ve şehir plancısı Dr. Buğra Gökçe, son 5 yılda yabancılara satılan konut ve vatandaşlık alan yabancı seçmen sayısına dikkat çekti.
‘Yabancılara konut satışı konut krizini ve Türkiye’yi nasıl etkiler?’ Gökçe, “Konut karşılığı vatandaşlık” başlıklı paylaşımında, “konut karşılığı vatandaşlık” uygulamasının 2017’de başladığını, yabancıların 2017-2022 döneminde 274 bin 258 konut aldığını ve “Her 6 konuttan biri” dedi. yeni seçmen bu şekilde vatandaşlık kazanmış yabancıdır”.
2017-2022 döneminde en fazla yerleşimin 41 bin 182 konutla Irak, 35 bin 335 konutla İran ve 31 bin 290 konutla Rus vatandaşlarının olduğu görüldü.
Konut piyasasında yüzde 5’e yaklaşan yabancıya konut satışı, konut ve kira fiyatlarının artmasına neden oldu ve konut sorunu ortaya çıktı. OECD ülkeleri arasında Türkiye konut fiyatlarının en çok arttığı ülke oldu.
“Yabancılar 5 yılda 40 milyon 500 bin metrekare gayrimenkul alırken bu alan Kadıköy ve Beşiktaş ilçelerimizin toplamı kadar. 90 metrekarelik arsaya 410 bin 98 konut yapılabiliyor. Bu büyüklükteki konutlardan en az 1,3 milyon vatandaşımız yararlanabilecek.”
‘Yabancılara konut satışının önemli bir sonucu daha var. Bu bizim demokrasimizle ilgili. 274 bin 258 konut alan herkese ailesiyle birlikte vatandaşlık veriliyor. Her birinin 3 kişilik bir ailesi olsa 750 bine yaklaşan yeni bir seçmen grubu ortaya çıkar’ dedi. Kaynak: Twitter
2002-2022 ortasında 20 yılda yabancılara satılan gayrimenkullerin büyüklüğü 138 milyon metrekare iken bu büyüklük Beşiktaş, Bakırköy, Beyoğlu, Şişli, Bayrampaşa, Zeytinburnu, Fatih, Kağıthane’nin toplamı kadardı. ve Kadıköy ilçeleri.
Türkiye’de son 5 yılda 59 milyon 354 bin olan seçmen sayısı 64 milyon 190 bine yükseldi. Yani seçmen sayısı 4,8 milyon kişi arttı. Bu da her 6 yeni seçmenden birinin yabancı olduğunu ve ‘demokratik işleyişimizi etkileyecek bir tablo’ olduğunu gösteriyor. Kaynak: Twitter
Gökçe, diğer iki paylaşımında da “Konut karşılığı vatandaşlık uygulamasına son verilmeli” dedi. “Yaşamakta olduğumuz konut krizini tetikleyen bir durumdur. Türkiye’de son 4 yılda kira fiyatlarının 8 kat artması tesadüf değil, bir sonuçtur” diyor.
Konut fiyatlarındaki artışta para politikasının etkilerini ortaya koyan Merkez Bankası eski Başekonomisti Prof. .
Mali Müşavir ve Akademisyen Dr. Mustafa Aşkın, “Küresel konut fiyatları, varlık balonu nasıl oluşur?” başlıklı paylaşımında, Türkiye’de konut fiyatları artış yerinin açık ara lider olduğunu gösteriyor.
Türkiye’de konut fiyatları sorunu, “Bağcılar’da 2+1 daire? Miami’de 3+2 450m2 Villa? House Bubble inanılmaz seviyede”.
Göktürk veya Zekeriyaköy’de villa yerine İskoçya’da şato almak isteyenler de var.
Emre Ergül’ün dünyada Londra merkezli gayrimenkul yatırım ve yönetim danışmanlığı şirketi Allytta’nın CEO’su Sevinç Alex Jenkins ile yaptığı görüşmede, yurt dışında yatırım yapan Türklerin İngiltere’de Liverpool ve Manchester, İngiltere’de Glasgow ile ilgilendiğini belirtti. İskoçya. Farklı bir benzetme dikkat çekti.
Genel olarak çocuklarının üniversite eğitimi için yatırım yaptıklarını belirten Jenkins, Türkiye’de yükselen konut fiyatlarıyla ilgili şu karşılaştırmayı yapıyor:
‘İskoçya’da 2 milyon sterline kale almak mümkün. İstanbul Göktürk’te, Zekeriyaköy’de bir villa fiyatına İskoçya’da bir kale satın alabilirsiniz.’
Türkiye’de konut satışları nisan ayında yüzde 35,6 azalırken, ocak-nisan döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 18,6 azaldı.
Emlak Danışmanı Gülcan Altınay, konut satışlarındaki düşüşün kredilerdeki kısıtlamalardan ve kredi tedbirlerindeki düşüşten de kaynaklandığını belirtirken, getiri oranı ve kiralardaki artışın da yatırım amaçlı alımları etkilediği görüldü.
Yapı ruhsatlarında azalma, konut üretiminde lüks ve sosyal farklılık.
Alaattin Aktaş, Ekonomim’de konut üretiminde izinlere dikkat çekiyor. Özellikle 2022’nin ilk çeyreğinde yapı ruhsat izinlerinin pandemi hariç son 10 yılın en düşük seviyesinde olduğu görülüyor. Deprem nedeniyle hızlanacak üretim ve izinlerin yanı sıra özellikle büyükşehirlerde sosyal konut üretiminin de hızlanması ve artması gerektiğini belirtiyor ve şöyle açıklıyor:
Dolayısıyla klasik anlamda yapılması gereken sosyal konuttur. Parayla harcamak daha değerli oluyor, daha lüks oluyor, zaten onun için sorun yok. Ancak bir ev inşa etmek yeterli değildir. Finans sistemi şu anda olduğu gibi kilitli kalırsa, hiç kimse bizim ucuz konut dediğimiz şeyi satın alamayacaktır.
Tüm bu sorunlara bakıldığında sadece kiraların sınırlandırılmasıyla sorunun çözülemeyeceği görülüyor. Arz artırılmadan fırsatçılığın önüne geçilemeyeceği anlaşılırken, maliyetler düşürülmeden sosyal konut üretiminin artmayacağı da aşikar. Bu arada dış talep, kredi dengeleme gibi pek çok istikrarda teraziden yana görünüyor. Ne dersiniz?
